آتشکده آذر فريق

روستاي باستاني و ييلاقي آتشگاه که به آغ مام نيز معروف مي باشد از توابع دهستان سبلان در فاصله 5 کيلومتري شمال سرعين واقع شده است. اين روستا از باستاني ترين مکانهاي شهر سرعين و استان مي باشد که آثار باقي مانده از دورانهاي قديم مويد اين مطلب است.

 بر فراز تپه باستاني که امروزه خرابه هائي از آن باقي مانده است، نشان و يادگاري از رونق اين منطقه در دورانهاي تاريخي گذشته ايران و آذربايجان ميباشد. در حال حاضر براثر عوامل طبيعي در کنار ساير عوامل نظير ساخت و سازها برفراز تپه باستاني باعث از بين رفتن تدريجي بناي آتشکده شده است. ولي تپه باستاني آن بصورت تپه اي مرتفع در داخل روستا به خوبي نمايان است. براساس روايت ها و اسناد تاريخي اين مکان از مراکز مهم و مقدس آئين زرتشتي خصوصاً در دوران ساسانيان بوده است و معبدي هم در آنجا بوده که از بين رفته و آثاري از آن باقي نمانده است، بنا به رواياتي جز زنجيري از آن، «در تشکيلات انوشيروان آذربايجان مرکز شمال بود... و حاکم نشين آن ارتاويد يا اردبيل بوده است» «در اردبيل که مرکز نشو و نماي دعوتهاي اوليه آئين زرتشت بوده است معبد يا بنائي از آن دوران باقي نمانده ولي در بعضي نقاط من جمله دامنه هاي کوه سبلان... که با رواج اسلام عموماً از بين رفته جز قريه آتشگاه حتي نامهاي آنها نيز عوض شده است»، «محل آتشکده قديمي در کنار دهکده اي قرار دارد و برجاي مرتفعي (تپه باستاني) است. که امروز مسجدي بر روي آن موجود است (هم اکنون عاري از هرگونه بنائي است ) که به صورت زيارتگاهي مي باشد، نظير اين آتشکده ها در دهستانها دامنه سبلان زياد است» بعد از زلزله 1375 ميراث فرهنگي استان اجازه هيچگونه ساخت و سازي بر روي تپه مذکور و خرابه هاي آتشکده را نداده است علاوه بر آن در طول قسمتهاي اعظم روستا در داخل زمين لوله هاي سفالي قرار دارد که تعدادي از اين لوله هاي سفالي و مسير آنها در اثر خاکبرداري و يا عوامل ديگر ظاهر گشته است. تاريخ دقيق لوله گذاري مشخص نمي باشد. ولي موقعيت قرار گرفتن آنها در دل زمين مؤيد اين مطلب است که به منظور هدايت آب به مکانهاي مشخص و تعيين شده بوده است و براساس اظهارات اهالي و ريش سفيدان تعدادي از چشمه هاي ظاهر شده در سطح زمين در واقع آب هدايت شده توسط آن لوله ها مي باشد که در اثر فشار وارده شکسته و آب آن بصورت ذکر شده ظاهر شده است. تکه هاي شکسته لوله هاي سفالي در سطح اعظم روستا خصوصاً حوالي تپه باستاني به مقدار قابل توجه ديده مي شود.در فاصله تقريبي حدود 200 متر از تپه باستاني در سمت غرب تپه اي طبيعي وجود دارد. 

 در زير تپه غاري به نام کهل لر با وروديهاي متعدد قرار گرفته است که تعدادي از اين مورد مسدود شده است و از مجموع ورودي ها، دو مورد آن هنوز هم باز بوده و امکان رفتن به داخل آن را ممن مي سازد هر چند کسي داخل آن نمي رود. اين غار با توجه به موقعيت و شکل ظاهري آن شباهت زيادي به غارهاي موجود در اطراف سرعين و نير که آثار باستاني شگفت انگيزي در زيرزمين دور از انظار عمومي مي باشد، دارد

 منبع : کتاب سرعین بهشت آبهای گرم