موسسه مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل

تاریخچه چاپخانه و کتابخانه در اردبيل

 1ـ اولين چاپ خانه در اردبيل بنام ( مطبعه . احمديه ( نيير احمدي ) ودر سال 1323 قمري ( آقا سيد احمد در سراي حاج رحيم بود ) . علاوه بر روزنامه برگ سبز . مقالات حكيم الهي اردبيلي . وظيفه الاطفال را چاپ ميكرد . ( چاپخانه ناهيد در سال 1309 توسط عزيز صابر داير و چاپخانه مقصودي در سال 1329 داير گرديد ( صابر . مقصودي . جلايي . غفور مقصودي )

2ـ چاپخانه جودت در سال 1305 از تبريز خريداري و در ضلع شرقي مسجد سرچشمه نصب گرديد ( مطبعه مروت در سال 1342 هجري داير گرديد ه بود به مالكيت جودت در آمد حسن جودت در حكومت يكساله دمكرات مقام وزارت و نايب مجلس ملي آذربايجان بود) .

3ـ چاپخانه صابر درسال 1309 ش در راسته بازار روبروي مسجد جامع به چاپ مشغول گرديد .

كتاب خانه اردبيل مانند آستانه امام رضا (ع) از غني ترين كتابخانه در ايران بود در قرن هشتم هـ بوسيله صدرالدين فرزند شيخ صفي الدين بوجود آمد و در جوار گنبد الله الله كه در سال 750 ه0ق ساخته شده بود برقرار نمود و مدرس بركتابخانه گماشت و روز بروز وسعت علمي و تعداد كتاب افزوده مي گشت چنانچه ( عبدي بيگ ) در اردبيل ماندگار شد مجموعه ( تكملهُ الاخبار . صريح الملك ) را نوشته است و اميرحسين بن الحسن بن ابي جعفر محمد الحسيني الموسوي العاملي الكركي )معروف به مجتهد الكركي از آن گنجينه بي نظير برخوردار گشت و درسال 1001 هجري درگذشت وكتاب هاي نيز شاه عباس به اين كتاب خانه اهدا كرد ودر تصرف اردبيل در سال 1824 م بدست ژنرال سوختلين و گريبايدوف 114 جلد كتاب به سن پترزبورك برده شد .

غارت اموال بقعه و كتابخانه شيخ صفي اردبيل . ( محمد علي صفوت ) در كتاب ( تاريخ فرهنگ آذربايجان ) ماه دوم سال 1314 در زمان رياست رضافهمي با ابلاغ شماره 613 و 3089 به اتفاق مسيوگدار مدير كل عتيقه جات و موزه با آقاي مهران مدير كل مفتش وزارتي با تطبيق صورت تنظيم شده براي حمل به تهران به آقاي مهران تحويل گردد ماموريت يافتم . مجموعاُ سي صندوق اشياء گرانبها به تهران برده شد صفوت در مرحله دوم نيز حضور داشتم در كتاب خود مي نويسد ( مقدار طلاي شيخ صفي از زمان اسبق در دارايي ضبط شده بود و مقدار بيشتر را نگارنده در همين ماموريت در زيرآستانه داخل مقبره شيخ رحمهُ اله عليه  تصادفاٌ پيداكرد . خدام آنجا را مامن دانسته مخفي كرده بود كه از دست يغماگران در امان باشد زياده از ده من طلا بود خالص تمام عيار به تهران برده شد 80 صندوق قبلي نيز در كتاب نوشته شده است در لابلاي باقي مانده كتب بقعه در سال 1314 با مقدار اشيا قديمي در سال 1352 از طرف وزارت فرهنگ و هنر گرفته شد ( خواندمير در كتاب حبيب السير ) نوشته بهترين بلاد عالم . قبله اقبال طوايف بني آدم بود بردند مردم اردبيل به حق مگويند اگر امكان داشت بقعه را نيز مي بردند .