بررسي تاريخ اردبيل واحیاءنقطه های تاریک تاریخ اردبیل از اساس و ضروریات موسسه مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل می باشد.

       اسناد و عكس هائي كه در ویژه نا مه های موسسه ارائه مي شود بسياري از نكته ها و رازهاي مهم سياسي مربوط به مسائل گوناگون را روشن مي سازد و اميدواریم كه بررسي گوشه اي از تاريخ و بخشهاي از تاريخ سياسي و اجتماعي اخير اردبيل را روشن كند و كسي كه در اين راه گام نهاده چيزي جزء زحمت و پذيرش دشواريهاي گوناگون حاصل ديگري ندارد با اينحال شوق باطني و عشق خدمت به تاريخ شهرمان اردبیل باعث شده است كه تا اين راه را ادامه بدهيم و در اين راه هرگز خسته نخواهیم شد .

      شايد این پرسش به ذهن بعضیها بیاید كه بررسي حاكم ها و شخصيتهاي ذكر شده در اين متن در تاريخ تا بدين حد اهميت دارند؟ ولي بايد گفت شايد آدميان تاريخ ساز، چنان نبوده اند كه بايد باشند و چنان نكرده اند كه بايد مي كردند، فرد آدمي را فقط در آيينه جمع مي توان نظاره كرد و تا به تاريخ رو نياوريم از معرفت انسان محروميم، و اين را به خاطر  داشته باشيم براي بررسی تاريخ       بايد سه ضلع و یا سه بعد تاريخ را بايد در نظر گرفت، اولی بعد زمان، دوم بعد مكان و ديگري بعد انسان.

     اگر اين نظريه را قبول داشته باشيم و باور كنيم آن وقت، انكار نبايد بكنيم موقعيت و اهميت افراد و اشخاص را كه در روزگاري، از همين تاريخ و در سرزمينهاي از همين عالم براي مدتي، منشاء اثر و صاحب نفس و نفوذ بوده اند.

       بوده اند مورخاني نيز كه تاثير انسان را از هر عواملي كه بر شمرديم برتر مي ديده اند و بالنتيجه به نوشتن کتابهائی  پرداخته اند كه شامل شرح احوال رجال است و در اين ميان از پير دير اين مورخين يعني پلوتارك تا ابن خلکان که  وفيات الاعيان مي نوشت و ابن اثير كه اسد الغابه در معرفت صحابه داشت و كارلايل كه كتاب قهرمانان تنظيم كرد، و تا اين اواخر كه مكارم الاثار معلم حبيب آبادي شامل احول رجال قاجار بود و بالاخره شرح رجال مهدی بامداد.

      هم چنين آنهايي كه در احوال فردفرد شخصيت هاي تاريخي كتاب  مي نوشته اند،  ظاهرا  بيشتر  براين  نظريه  بوده اند كه براي حوادث تاريخي، نقش شخصيت از هر دوي آنچه گفتيم – زمان و مكان- برتر و بيشتر است.

        شايد اين چند سطر جواب باشد بر دوستاني كه مي پرسيدند كه بيشتر  خروجي  موسسه مطالعات و تدوين تاريخ اردبیل  را اشخاص تشكيل مي دهند، مانند:  سيد حسین اردبيلي،  ملا حبيب الله اردبيلي، رشيد الملك و حاكمان قديم اردبيل و ساير مجلاتي كه در ماههاي آتي چاپ خواهد شد مانند شيخ حسين لنكراني، سيد جليل اردبيلی، سيد عبداالرحيم خلخالی .حاج باباخان اردبیلی شایان ذکر است که  حاکم  زمان  حاج بابا خان  و قاتل  وی ( امیر السلطنه)  را در  این مجموعه نیاوردیم که در مجموعه حاج بابا خان که همراه بااسناد منتشر نشده در مورد وی میباشد منتشر خواهد شد.

   و اگر بگوييم كه دنياي آينده را شرح حال ها بنا مي كنند حرفي بي اغراق نگفته ايم.

  با تمام مشكلات فراوان از هر نظر توانستيم دفتري ديگر از مجموعه تاريخ اردبيل بنام حاكمان اردبيل تهيه نمائيم.

         اگر چه براي شناحت تاريخ يك منطقه و يا يك شهر شناخت اشخاص آن منطقه ضروري مي باشد و بدين ترتيب موسسه مطالعات و تدوين  تاريخ  اردبيل در  نظر دارد  براي  مشخص  نمودن   نكات پژوهش  نشده  تاريخ اردبيل  به  بررسي  شهرداران،   حاكمان و نمايندگان  را  مورد بررسي قرار دهد كه در اين راستاموسسه موفق شد  بررسي شهرداران اردبيل را به پایان برساند كه 85 سال تاريخ شهرداري اردبيل را با عنوان تاريخجه شهر و شهرداري بررسی و مکتوب نماید  و تهيه حاكمان قديم اردبيل كه به اتمام رسيده و اميد است كه در شماره هاي آينده شرح حال نمايندگان در دوره هاي مختلف مجلس شوراي ملي ايرانهمراه با اعتبار نامه آنها مورد بررسي قرار داده  و منتشر نماید.