تنوع توليد نان سنتي در نمين

انواع نان

امروزه نان را بيشتر از دكان نانوايي خريداري مي كنند. هر چند كه چه در شهر و چه در روستا خانواده هايي هستند كه نان را در تنور خانگي مي پزند و آن را به نانهاي غير خانگي ترجيح مي دهند.

در شهر نمين انواع نان هاي غير خانگي پخت مي شود. يعني لواش، سنگك ، بربري و نان روغني و حتي نانهاي سوخاري و رژيمي و ساير نانهاي فانتزي. البته نوع اخير در  يك نانوايي پخت مي شود. انواع ديگر در نانوايي هاي پراكنده محلات.

در عنبران كه در سالهاي اخير نام شهر را به دنبال خود يدك مي كشد و شهر شده حدود دوازده نانوايي وجود دارد كه سه تاي آنها بربري پخت مي كنند و مابقي لواش ، تعدادي از آنها ماشيني است و تعدادي ديگر به همان روش سنتي. در روستاهاي حور و كاسر و فيشه نانوايي دكان نيز وجود داشت. در روستاهاي يزن آباد و فتح مقصود امروزه نيز نان را بصورت خانگي تهيه مي كنند. هر چند كه آنها نيز وقتي گذرشان به شهرستان افتاد نان شهري مي خرند. اسامي نانهاي محلي .

1.      لواش lavas

2.      پنجه يئش panj yeis يا پنجه كش: نوعي نان ضخيم تر از لواش و كوچكتر از نان

3.   فطير fatir : نان هاي روغني را گويند. دو نوع است يكي ساده و ديگري مغزدار، نوع اخير ايشلي فطير isli fstir فطير مغز دار گويند.

فطير را معمولاً در مناسبت هاي خاص از جمله عيد فطر، عيد نوروز، و يا به عنوان نذري در محرّم و رمضان درست مي كنند. همچنين جهت باران خواهي (طلب باران) خانواده ها پخته به مصلّي (محل باران خواهي) مي برند و بين مردم پخش مي كنند. همچنين اگر عزيزي از خانوادۀ راهي سفر به شهرهاي دور باشد از آن پخته در كيف آن مي گذارند تا با خود ببرد.

4.   نان ساجي: لواش مانند نازك و گرد است كه بر روي ساج (صفحۀ فلزي محدّب كه بر روي سه پايه گذاشته مي شود)، تهيه مي شود.

اسامي نان هاي محلي

انواع نان

در ميان ترك زبان ها

در ميان تالش زبان ها

لواش

لاواش lavas

لووش lavus

نان دستي

پنجه ييش panja yis

پنجه كش panja kes

نان روغني

فطير fatir

زرن zeren

نان ساجي

ساج چوره گي saj coragi

توردا tuvard

كلوچه

كولچه kulca

قرز qerz

5.      در فصل بهار از سبزي هاي كوهي و خمير ناني موسوم به خيطاب (قطاب) xitab درست مي كنند.

لواش را روانه پخت نمي كنند. به مقدار زيادي مي پزند. امّا ساير نان هاي از دو سه روز يكبار پخت مي كنند. در شهر نمين زناني بودند كه كارشان پخت نان در خانه هاي مردم به خصوص مرفه الحال بوده است. گروه نان پزها از سه نفر به نامهاي چوره كچي corakci (نانوا)، وردنه چي vardana ci (زني كه وردنه مي زد و چانۀ خمير را پهن مي كردم . كونده چي kundaci  (كسيكه خمير را چانه چانه مي كرد) شكل مي گرفت. آنها در مقابل اين كار مزد مي گرفتند.

بعضي از مناسبت هاي پخت نان ذكر گرديد، اما ساير مناسبت ها:

ناني كه براي مراسم عروسي پخت مي كنند و اكثراً لواش است. موسوم به توي چورگي toy coragi (نان عروسي) مي باشد. نانوا در قبال پخت نان مزد مي گيرد. بقيه كارها با همكاري و همياري اقوام و همسايه گان صورت مي گيرد.

همچنين پخت نان براي خيرات بصورت گروهي و تعاون مي باشد.

بازماندگان متوفي مقداري آرد بين خانه ها پخش مي كنند و زنان خانه ها از ان نان پخته به آنها تحويل مي دهد و يا اينكه در خانه اي بصورت گروهي نان عزا و خيرات را پخت مي كنند. به ناني كه بدين مناسبت پخت مي كنند.

ياس چوره ايي yas coragi (نان سوگواري و عزا) مي گويند.

ناگفته نماند به نان بربري در نقاط مورد بررسي سومي somi مي گويند.

بنابه گفته پيرمردان اين نوع نان پس از آمدن ارتش شوروي  در زمان توده اي به منطقه رواج پيدا كرده و امروز نيز به همان نام يعني سومي somi رايج است البته در نانوايي هاي مغازه اي و غير خانگي.

امروزه انواع نان را از آرد گندم تهيه مي كنند. در گذشته از آرد جو نيز نان مي پختند بخصوص آنهايي كه وضع اقتصادي مناسبي نداشتند از جو نان مي پختند و يا آرد گندم و جو را مخلوط كرده، نان تهيه مي كرده اند. امروزه تنها در شهر نمين يك نانوايي غير خانگي نسبت به پخت نان جو اقدام مي كند.

پخت نان در خانه از وظايف زنان است اما در مغازه هاي نانوايي اين كار توسط مردان انجام مي گيرد.